طب سنتی و حجامت در ایران

طب سنتی

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی طب سنتی مجموعه‌ای است از دانسته‌ها، مهارت‌ها و اعمال که بر پایه نظریه‌ها، باورها و تجربه‌های بومی فرهنگ‌های مختلف است، خواه که قابل شرح باشد یا نباشد، که در بهداشت و نیز پیشگیری، تشخیص، بهبود و مداوای بیماری‌های جسمی و ذهنی مورد استفاده قرار می‌گیرند

امروزه مصرف قرص‌های مسکن شیمیایی به‌دلیل سرعت عملی که در کاهش درد دارند، توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است؛ فارغ از آسیب‌ها و عوارضی که ممکن است در صورت مصرف بی‌دلیل و عدم توجه به اینکه کدام مسکن برای کدام درد قدرت تسکین‌دهندگی بیشتری دارد، روز به روز به تعداد مصرفی این قرص‌ها توسط افراد افزوده می‌شود.

بسیاری از مسکن‌های گیاهی‌، گیاهانی هستند که همیشه در دسترس بوده و به‌راحتی قابل استفاده و مصرف هستند اما بسیاری از مردم‌، از خواص شگفت‌انگیزشان بی‌اطلاع هستند؛ بدون شک اگر مردم از فواید این گیاهان و ادویه‌جات مطلع باشند، هیچ‌وقت به‌سراغ مسکن‌های شیمیایی نمی‌روند.

گیاه درمانی (Phytotherapy)

یکی از روشهای درمانی در طب سنتی ایران گیاه درمانی است.درمان بیماری های مختلف جسمی و روحی به وسیله گیاهان را “گیاه درمانی” می گویند.یكی از روش های قدیمی جهان، طب گیاهی است. خداوند حكیم درمان همه بیماری ها و دردها را در طبیعت قرار داده است.«طبیعت خادم طبیعت است».

مواردی از طب گیاهی

هوفاریقون در درمان افسردگی‌های خفیف خصوصاً در افراد مسن توأم با اختلالات اضطرابی، مؤثر بوده و از پیشرفت آن جلوگیری می‌کند.

نعناع می‌تواند در شل شدن عضلات صاف دستگاه گوارش، کاهش گاز داخل روده‌ها، افزایش صفرا “کاهش ترشح اسید معده” و نهایتاً اثر ضداسپاسم در اختلالات عضلانی ــ عصبی نقش مؤثری ایفا کند.

دمنوش ریشه زردچوبه دارای خاصیت ضدالتهابی بسیار خوب و قوی است و می‌تواند جایگزین آسپیرین، دیکلوفناک و حتی ایبوپروفن باشد.

دمنوش ریزوم گیاه زنجبیل یا دمنوش گل بومادران در درمان دردهایی همچون دردهای گوارشی، دردهای قاعدگی بانوان بهتر از مفنامیک اسید به‌عنوان مسکن گیاهی ظاهر می‌شود.

برای تسکین درد گوش، حبه سیری را گرم کرده و در مجرای گوش قرار دهید که در درمان مجرب است و برای درمان وزوز گوش با قطره‌چکان، ۳ قطره روغن بادام تلخ در هر گوش چکانده شود.

برای تسکین درد دندانها، فلفل قرمز را خشک و پودر کرده مقدار نصف قاشق چای‌خوری پودر را در یک لیوان آب جوش حل کنید، سپس یک قاشق غذاخوری از این محلول را با آب جوش رقیق کرده بنوشید که در درمان مجرب است.

برای تسکین سردردهای سینوزیتی، روغن کنجد را به پیشانی و ملاج ماساژ دهید و دود برگ گیاه خرگوشک یا دود کندر یا دود عنبرنساء را روزانه یک بار به‌مدت ۳ هفته استنشاق کنید.

برای تسکین دردهای استخوانی و نیز دردهای مفصلی، مقداری از زاج سفید را پودر کرده سپس همراه با روغن زیتون کهنه مخلوط کنید و مواضع درد را ماساژ دهید.

برای تسکین دردهای عضلانی به‌جای مصرف ایبوپروفن یا دیکلوفناک و پیروکسیکام‌، مقداری مشک آهوی ختن را با کمی گلاب و روغن سیاهدانه مخلوط کرده و مواضع درد را ماساژ دهید که در درمان مجرب است.

برای تسکین دردهای استخوانی و عضلانی در بیمارانی که قصد ترک اعتیاد دارند، بهترین مسکن گیاهی ضددرد جایگزین متادون، دمنوش بذر گیاه بذرالبنج یا تاتوره یا دمنوش گلبرگهای شقایق نعمانی است.

بهترین مسکن گیاهی ضددردهای قلبی که می‌توان به‌جای آسپیرین در بیماران قلبی استفاده کرد، ریشه گیاه بید است؛ ریشه این گیاه به‌مراتب بهتر از آسپیرین عمل می‌کند و اصلاً قابل مقایسه با آسپرین نیست؛ این بیماران لازم است صبح ناشتا هر روز یک تا ۳ حبه سیر میل کنند.

فصد (رگ زدن) (Fasd)

یكی از روش های خون گیری در طب سنتی است. این عمل باعث دفع بسیاری از سموم بدن به خصوص در مواقع غلبه سودا شده و مواد زائدی كه در خون رسوب و افزایش پیدا می كند را نیز دفع می كند.فصد در واقع همان رگ زدن است ، ولی بایستی توسط افراد ماهر و متخصص صورت گیرد.

كاربردهای مهم فصد عبارتند از:

كمردرد سیاتیكی، هموروئید، پاكسازی طبایع غالب، بیماری های گوارشی

زالو درمانی(Leech therapy)

زالو درمانی یكی از روش های خون گیری طبی محسوب می شود كه به لحاظ نحوه خون گیری و ماده هیرودین كه توسط زالو به بدن وارد می كند، در طب سنتی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. هر زالویی اثر درمانی ندارد. در بزاق زالو ماده ضد انعقادی وجود دارد كه موجب رقیق شدن خون، بازشدن عروق تنگ و در نتیجه موجب افزایش خون رسانی و اكسیژن رسانی موضع یا عضو می گردد.

اكنون زالو درمانی در بیماری هایی چون تنگی عروق قلب، پیوند پوست، پیوند اعضاء، واریس، ضایعات پوستی، بیماری های مفاصل، آرتروز، هموروئید، زیبایی پوست و تقویت سیستم ایمنی كاربرد دارد.

ماساژ درمانی (Massage therapy)

یکی دیگر از روشهای درمانی طب سنتی ایران ماساژ درمانی است.درمان بیماری های عضلانی، اسكلتی، گوارشی، سردردها، رفع استرس و افسردگی، بهبودی جریان خون و افزایش اكسیژن رسانی به بافت ها و بهبودی ده ها بیماری دیگر از خواص ماساژ درمانی است.بعضی ماساژهای درمانی عبارتند از: ایروودا، یومیهو، تای ماساژ، ماساژهای آرام بخش و ماساژهای زیبایی.

آب درمانی یا آبزن ها (Hydrotherapy)

یكی از روش های طب سنتی است كه همراه با اسانس های گیاهی یا بدون آنها، كاربرد زیادی برای بهبود رعیشه، ضایعات پوستی، دردهای مفاصل، سیاتیك، نشاط و تقویت بدن، تقویت عضلات و اصلاح منافذ بدن، گرم كردن و افزایش رطوبت بدن دارد.

حجامت (Cupping)

حجامت نیز یکی دیگر از روشهای درمانی طب سنتی است. در زبان فارسی حجامت به معنی مداوا تعریف شده و یك روش خون گیری است كه برای پیشگیری از بیماری ها و درمان بعضی بیماری ها انجام می گیرد.حجامت خشك بدون تیغ و خونگیری است و حجامت تر همراه خونگیری است.شیخ الرئیس ابوعلی سینا حجامت را به عنوان یك ركن درمانی مطرح كرده است.

مردم بر اساس توصیه رسول اكرم(ص) كه می فرمایند:« بهترین عید، دوره حجامت است»، عید خون می گرفتند.

حجامت در پیشگیری و درمان بیماری هایی چون آسم، اعتیاد به مواد مخدر، نارسایی هضم غذا، سردردهای میگرنی و اعصاب، چربی خون، غلظت خون و بیماری های پوستی كاربرد دارد

بادكش درمانی (Dry cupping)

از روشهای دیگر طب سنتی در ایران بادکش درمانی است. بادكش درمانی، ایجاد مكش در نقاط مختلف بدن به منظور انبساط عروقی بدن و انحراف مواد از نقطه خاص است كه حجامت خشك نیز می نامند.انجام بادكش و چرخاندن لیوان روی بدن افراد فلج شده ناشی از سكته مغزی و قلبی، باعث بهبودی می شود.در بعضی بیماران انجام بادكش با تركیبی از روغن های مخصوص باید صورت گیرد.

شیاتسو (Shiatsu)

فشردن نقاط حیاتی بدن برای سلامتی، توسط انگشتان دست را “شیاتسو” می گویند که از دیگر روشهای درمانی طب سنتی است.یك تكنیك سالم و مؤثر كه بیشتر پیشگیری كننده است و به عنوان شكلی از فیزیوتراپی برای بیماری های خاص مورداستفاده قرار می گیرد.

بیماران انرژی و نیروی ذخیره شده خود را ازاین طریق بدست می آورند و افرادی را كه از استرس، تنش، افسردگی و یا بی خوابی رنج می برند، می توان با این روش درمان كرد.